Η εξέλιξη της Πολλαπλής Σκλήρυνσης στον χρόνο

Ανεξάρτητα από τη μορφή της Πολλαπλής Σκλήρυνσης (ΠΣ), ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσεται η νόσος μπορεί να είναι απρόβλεπτος και εντελώς διαφορετικός σε κάθε άτομο. Στην πραγματικότητα, μερικοί άνθρωποι που ζουν με πολλαπλή σκλήρυνση θα συνεχίσουν να ζουν μόνο με ήπια συμπτώματα μετά τη διάγνωση, ενώ για άλλους, η ΠΣ μπορεί να είναι μια ταχέως επιδεινούμενη πάθηση.

Η ΠΣ έχει διαφορετικά στάδια και τα άτομα μπορεί να περάσουν από μερικά από αυτά ή και από όλα.

1. Χωρίς θεραπεία, οι άνθρωποι που ζουν με ΠΣ μπορούν να περάσουν από πολλά βασικά στάδια: κλινικά μεμονωμένο σύνδρομο (CIS), όπου ένα άτομο έχει μια αρχική έξαρση συμπτωμάτων, καθώς και υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα ΠΣ και στη συνέχεια δευτεροπαθώς προϊούσα ΠΣ
2. Οι ασθενείς που έλαβαν θεραπεία τρία χρόνια μετά την εμφάνισή της ΠΣ είναι πιθανότερο να συσσωρεύσουν αναπηρία νωρίτερα, σε σύγκριση με αυτούς που άρχισαν θεραπεία εντός του πρώτου έτους μετά από τη διάγνωση
3. Κατά τα αρχικά στάδια της ΠΣ, ενδέχεται να προκληθεί βλάβη στον εγκέφαλο, η οποία μπορεί να μην προκαλέσει αισθητά συμπτώματα
4. Με την πάροδο του χρόνου αυτή η βλάβη μπορεί να συσσωρευτεί, να προκαλέσει συμπτώματα και να οδηγήσει σε επιδείνωση της αναπηρίας

Φυσικά, κάθε ασθενής είναι διαφορετικός και η ΠΣ μπορεί να εξελιχθεί μέσα από αυτά τα βασικά στάδια και μορφές της ΠΣ:

Κλινικά μεμονωμένο σύνδρομο (CIS): Παρατηρείται μια μεμονωμένη έξαρση συμπτωμάτων που μπορεί να φαίνεται ότι οφείλονται σε ΠΣ, αλλά δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί η διάγνωση της ΠΣ

Υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα ΠΣ (RRMS): Όταν παρατηρείται μια δεύτερη έξαρση συμπτωμάτων (υποτροπή), τότε η διάγνωση της ΠΣ είναι εφικτή υπό προϋποθέσεις που γνωρίζει ο επιβλέπων γιατρός. Η RRMS χαρακτηρίζεται από υποτροπές (περίοδοι επιδείνωσης των συμπτωμάτων), οι οποίες ακολουθούνται από υφέσεις (παρατεταμένες περιόδους καλής ή πλήρους ανάρρωσης). Μπορεί επίσης να ακούσετε τον γιατρό να αναφέρει τα κριτήρια McDonald, τα οποία τον βοηθούν να προβεί σε διάγνωση έπειτα από μία μόνο υποτροπή εάν έχει αρκετές πληροφορίες από τη μαγνητική τομογραφία

Δευτεροπαθώς προϊούσα ΠΣ (SPMS): Χωρίς τη σωστή θεραπεία, στο 50-60% των ατόμων, η Υποτροπιάζουσα Διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση θα εξελιχθεί σε SPMS εντός 15 έως 20 ετών μετά τη διάγνωση της ΠΣ. Η SPMS χαρακτηρίζεται από προοδευτική μείωση της λειτουργικότητας και αύξηση της αναπηρίας, με ή χωρίς περιόδους υποτροπής και ύφεσης

Είναι καλό ο ασθενής να καταλάβει τι συμβαίνει στον εγκέφαλο στα αρχικά στάδια της Πολλαπλής Σκλήρυνσης, ειδικά όταν συνεργάζεται με γιατρό ή νοσηλευτή για να επιλέξει τον καλύτερο τρόπο διαχείρισης της νόσου.

Στα αρχικά στάδια της πάθησης, ο εγκέφαλος μπορεί να βρει τρόπους να αποκαταστήσει μερικώς τα νευρικά κύτταρα που έχουν υποστεί βλάβη με τη χρήση άλλων οδών για την αποστολή σημάτων από τις περιοχές του εγκεφάλου που έχουν υποστεί βλάβη σε υγιείς περιοχές. Με αυτόν τον τρόπο, τα μηνύματα μπορούν να αποκατασταθούν μεταξύ του εγκεφάλου και του υπόλοιπου σώματος. Ο εγκέφαλος προσπαθεί επίσης να αντιμετωπίσει την απώλεια νευρικών κυττάρων αναπλάθοντας τη μυελίνη, μια διαδικασία γνωστή ως επαναμυελίνωση. Ωστόσο, επειδή αυτοί οι μηχανισμοί ανάπλασης μπορούν να καλύψουν τα συμπτώματα, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να μείνουν χωρίς διάγνωση και να μην υποβληθούν σε θεραπεία στα πρώιμα στάδια της νόσου.

Ο εγκέφαλος όλων μας αρχίζει σταδιακά να συρρικνώνεται όσο μεγαλώνουμε. Αυτό μερικές φορές αποκαλείται ατροφία εγκεφάλου ή απώλεια όγκου εγκεφάλου (BVL). Αποτελεί φυσιολογικό μέρος της γήρανσης, αλλά η απώλεια αυτή επιταχύνεται στα άτομα που ζουν με Πολλαπλή Σκλήρυνση.

Το σώμα των ασθενών προσπαθεί να αποκαταστήσει το προστατευτικό περίβλημα μυελίνης, το οποίο καταστρέφεται στην ΠΣ. Ωστόσο, η διαδικασία αποκατάστασης δεν είναι τέλεια και όσο περνάει ο καιρός δεν αρκεί για να αποφευχθεί η περαιτέρω βλάβη των νευρικών κυττάρων. Καθώς η βλάβη συνεχίζεται, η χρήση άλλων οδών στον εγκέφαλο δεν μπορεί πλέον να αντισταθμίσει την απώλεια νεύρων, καθώς οι περιοχές βλάβης γίνονται πολύ μεγάλες. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ατροφία του εγκεφάλου.

Καθώς εξελίσσεται η ΠΣ, τμήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) μπορεί να αρχίσουν να αποκλείονται μόνιμα. Σε αυτό το σημείο η αναπηρία μπορεί να συνεχίσει να επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου, με ή χωρίς υποτροπές και ο ασθενής εισέρχεται σε ένα στάδιο που ονομάζεται δευτεροπαθής προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση (SPMS).

Παραπομπές

• Multiple sclerosis by the numbers: facts, statistics and you. Διατίθεται στη διεύθυνση: http://www.healthline.com/health/multiple-sclerosis/facts-statistics-infographic. Τελευταία προσπέλαση: Ιούλιος 2022
• Giovanni G et al. 2017. Brain health: time matters in multiple sclerosis. Διατίθεται στη διεύθυνση: www.msbrainhealth.org/report. Τελευταία προσπέλαση: Ιούλιος 2022
• McDonald criteria. Διατίθεται στη διεύθυνση: https://www.nationalmssociety.org/For-Professionals/Clinical-Care/Diagnosing-MS/Diagnosing-Criteria. Τελευταία προσπέλαση: Ιούλιος 2022