Παρακολούθηση κλινικής εικόνας

Όταν μιλάμε για κλινική εικόνα της Πολλαπλής Σκλήρυνσης (ΠΣ), εννοούμε εκτός από τα σωματικά συμπτώματα και συναισθηματικά προβλήματα ή προβλήματα στη γνωστική λειτουργία (σκέψη και μνήμη).

Η παρακολούθηση των σωματικών συμπτωμάτων της ΠΣ θα χρησιμοποιηθούν από τον θεράποντα ιατρό ώστε να αποφασίσει αν πρέπει να προτείνει νέους τρόπους για τη διαχείριση της ΠΣ, όπως θεραπεία για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου ή για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται τακτικές συναντήσεις με τον θεράποντα ιατρό, ώστε να μπορεί να παρακολουθεί τα συμπτώματα, για να ελέγχει εάν επιδεινώνονται.

1. Μαζί με τον έλεγχο του εγκεφάλου, αυτός είναι ένας χρήσιμος τρόπος να δει πόσο καλά λειτουργεί η θεραπεία
2. Ο ασθενής είναι ο πραγματικός ειδικός της ΠΣ και διαδραματίζει καίριο ρόλο σε αυτά τα ραντεβού
3. Ο θεράποντας ιατρός θα ρωτήσει για την καθημερινή ζωή, για το πώς αισθάνεται ο ασθενής και αν έχει παρουσιάσει συμπτώματα. Θα εξετάσει επίσης τα αντανακλαστικά, την ικανότητά του ασθενούς να κινείται, να μιλάει, να βλέπει, να σκέφτεται, καθώς και το πώς αισθάνεται
4. Είναι σημαντικό ο ασθενής να είναι ειλικρινής. Να μην φοβηθεί να πει πώς αισθάνεται πραγματικά και να συζητήσει τυχόν ανησυχίες που μπορεί να έχει

Μερικοί άνθρωποι που ζουν με πολλαπλή σκλήρυνση μπορεί να έχουν πρόβλημα με το περπάτημα εξαιτίας προβλημάτων ισορροπίας, μυϊκής αδυναμίας ή τρόμου. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να έρχονται και να φεύγουν, αλλά με την πάροδο του χρόνου, μπορεί σταδιακά να επιδεινωθούν. Ο θεράποντας ιατρός μπορεί να θέλει να παρακολουθεί αυτά τα προβλήματα για να διαπιστώσει εάν επιδεινώνονται και εάν η θεραπεία είναι αποτελεσματική.

Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται αυτό είναι με μέτρηση και καταγραφή των προβλημάτων κινητικότητάς και η πιο συνήθης κλίμακα που χρησιμοποιείται από γιατρούς ή νοσηλευτές της ΠΣ ονομάζεται διευρυμένη κλίμακα κατάστασης αναπηρίας (EDSS). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εκτιμήσει τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η ΠΣ, μετρώντας την ικανότητα του ασθενούς να κάνει ορισμένα πράγματα, για παράδειγμα εάν είναι σε θέση να περπατήσει σε κάποια απόσταση. Ο γιατρός ή ο νοσηλευτής μπορεί να υποβάλλει τον ασθενή σε κλινική εξέταση και να θέσει ερωτήσεις σχετικά με την κατάστασή του και αυτά που μπορεί να κάνει.

Το EDSS αποτελείται από μια κλίμακα η οποία κυμαίνεται από το 0 έως το 10. Η βαθμολογία 0 υποδηλώνει υγιή, κανονική λειτουργία, ενώ η υψηλότερη βαθμολογία αντανακλά αυξανόμενες διαταραχές και αναπηρία:

Σήμερα η κλίμακα EDSS χρησιμοποιείται συχνότερα για να ελέγξει την αναπηρία στα κάτω άκρα. Ωστόσο, υπάρχει μια δοκιμή, που ονομάζεται 9-Hole Peg Test (9-HPT), η οποία μετρά πόσο καλά λειτουργούν τα άνω άκρα των ασθενών με ΠΣ.

Λειτουργεί εξετάζοντας πόσο καλά μπορεί ο ασθενής να χρησιμοποιήσει τόσο το βασικό όσο και το μη βασικό του χέρι για να εκτελέσει μια συγκεκριμένη εργασία. Η δοκιμή είναι αρκετά απλή και διαρκεί περίπου 10 λεπτά. Ο επαγγελματίας του τομέα υγείας θα χρονομετρήσει πόση ώρα θα χρειαστεί για να σηκώσει ο ασθενής 9 πρόκες, να τις τοποθετήσει σε 9 τρύπες και στη συνέχεια να τις αφαιρέσει ξανά.

Όπως και με την EDSS, ο γιατρός ή ο νοσηλευτής θα παρακολουθεί τις βαθμολογίες αυτές για να δει τον τρόπο που μεταβάλλονται τα συμπτώματά του και να αξιολογήσει την επιτυχία της διαχείρισης της νόσου.

Θυμηθείτε, κανείς δεν ξέρει καλύτερα από τον ίδιο τον ασθενή το πώς αυτός αισθάνεται. Ωστόσο, μπορεί να είναι δύσκολο ο ασθενής να έχει επίγνωση του τρόπου με τον οποίο τα συμπτώματα της ΠΣ μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου ή ακόμα και στη διάρκεια της ημέρας. Γι’ αυτό μια καλή ιδέα είναι ο ασθενής να κρατάει σημειώσεις για τα συμπτώματά του, οι οποίες θα βοηθήσουν τόσο τον ίδιο όσο και τον γιατρό ή τον νοσηλευτή του να παρακολουθεί την ΠΣ πιο στενά. Επίσης είναι χρήσιμο ο ασθενής να σημειώνει πότε εμφανίζονται συμπτώματα και ό,τι μπορεί να τα προκαλέσει, όπως και τη θεραπεία που πιθανόν λαμβάνει. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τον γιατρό ή τον νοσηλευτή να εξετάσει εάν τα συμπτώματά οφείλονται στην πολλαπλή σκλήρυνση, τη θεραπεία ή σε κάτι άλλο.

Παραπομπές

• Giovannoni G et al. 2017. Brain health: time matters in multiple sclerosis. Διατίθεται στη διεύθυνση: www.msbrainhealth.org/report Τελευταία προσπέλαση: Ιούλιος 2022
• Neurological exam. Διατίθεται στη διεύθυνση: https://multiplesclerosis.net/diagnosis/nerurological-exam/. Τελευταία προσπέλαση: Ιούλιος 2022
• Expanded Disability Status Scale (EDSS). Διατίθεται στη διεύθυνση: https://www.mstrust.org.uk/a-z/expanded-disability-status-scale-edss. Τελευταία προσπέλαση: Ιούλιος 2022
• 9-Hole peg test (9-HPT). Διαθέσιμο: http://www.nationalmssociety.org/For-Professionals/Researchers/Resources-for-Researchers/Clinical-Study-Measures/9-Hole-Peg-Test-(9-HPT). Τελευταία προσπέλαση: Ιούλιος 2022