Υπογλυκαιμία & υπεργλυκαιμία

Υπογλυκαιμία -γνωστή και ως χαμηλή γλυκόζη αίματος (χαμηλό σάκχαρο αίματος)- είναι όταν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα πέσουν πολύ χαμηλά (συνήθως κάτω από 70 mg/dL ή 3,9 mmol/l) και χρειάζεται να πάρετε μέτρα για να αυξήσετε τα επίπεδα στο στοχευόμενο εύρος για εσάς.

Ο κίνδυνος που διατρέχετε να εμφανίσετε υπογλυκαιμία ενδέχεται να είναι αυξημένος εάν βρίσκεστε υπό θεραπεία με σουλφονυλουρίες και/ή ινσουλίνη ή πολλαπλές καθημερινές ενέσεις ινσουλίνης.

Τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας δεν είναι πάντα ίδια σε όλους, επομένως είναι σημαντικό να γνωρίζετε τον εαυτό σας για να καταλαβαίνετε πότε είναι χαμηλό το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα σας.

Τα συνηθισμένα σημεία και συμπτώματα περιλαμβάνουν τρέμουλο, νευρικότητα, άγχος, ευερεθιστότητα ή σύγχυση, αύξηση των καρδιακών παλμών, πονοκέφαλο, θαμπή όραση ή προβλήματα συντονισμού και αίσθημα πείνας, ναυτίας, αδυναμίας ή υπνηλίας.

Ενδέχεται να μην εμφανίσετε συμπτώματα όταν το σάκχαρο στο αίμα σας είναι χαμηλό (άγνοια της υπογλυκαιμίας). Εάν δεν έχετε συμπτώματα είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπίσετε εγκαίρως το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα σας. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για σοβαρά χαμηλές τιμές και μπορεί να είναι επικίνδυνο. Αυτό είναι πιο πιθανό να συμβεί εάν:

• Έχετε διαβήτη για πάνω από 5-10 χρόνια
• Έχετε συχνά χαμηλό σάκχαρο αίματος
• Παίρνετε ορισμένα φάρμακα, όπως β-αποκλειστές για την υψηλή αρτηριακή πίεση

Εάν πληροίτε ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω κριτήρια και έχετε άγνοια της υπογλυκαιμίας, μπορεί να χρειαστεί να ελέγχετε πιο συχνά το σάκχαρο στο αίμα σας για να διαπιστώσετε εάν είναι χαμηλό. Αυτό είναι πολύ σημαντικό να γίνεται πριν από την οδήγηση ή τη σωματική δραστηριότητα.

Εάν δεν αντιμετωπιστεί, το χαμηλό σάκχαρο αίματος μπορεί να είναι επικίνδυνο. Επομένως είναι σημαντικό να γνωρίζετε τί πρέπει να κάνετε και να το αντιμετωπίσετε αμέσως.

Εάν είστε ενήλικος και έχετε χαμηλό σάκχαρο αίματος μεταξύ 55-69 mg/dL, μπορείτε να το αντιμετωπίσετε χρησιμοποιώντας τον κανόνα «15-15»: λάβετε 15 γραμμάρια υδατανθράκων ταχείας δράσης. Ελέγξτε το μετά από 15 λεπτά. Επαναλάβετε εάν εξακολουθείτε να είστε κάτω από  
70 mg/dl.

Τα ακόλουθα περιέχουν περίπου 15 γραμμάρια υδατανθράκων:

• 120 ml (½ φλιτζάνι) χυμού
• 1 κουτάλι ζάχαρη διαλυμένη σε νερό
• 1 κουτάλι μέλι ή σιρόπι καλαμποκιού
• Καραμέλες, ζελεδάκια ή μαστιχωτά ζαχαρωτά (ανατρέξτε στην ετικέτα σχετικά με το πόσο πρέπει να φάτε)
• 3-4 δισκία γλυκόζης (ακολουθήστε τις οδηγίες)

Μετά από περίπου 15 λεπτά, ελέγξτε ξανά το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα σας. Εάν εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλό, φάτε ή πιείτε ακόμη 15 γραμμάρια υδατανθράκων ταχείας δράσης. Επαναλάβετε αυτά τα βήματα έως ότου το σάκχαρο στο αίμα σας επιστρέψει στο φυσιολογικό εύρος.

Έως ότου το σάκχαρο στο αίμα σας επιστρέψει στο φυσιολογικό, αποφύγετε τροφές που περιέχουν λιπαρά, όπως η σοκολάτα. Οι τροφές αυτές μπορεί να χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να διασπαστούν από τον οργανισμό σας. Όταν το σάκχαρο επιστρέψει στο φυσιολογικό, δοκιμάστε να φάτε ένα σνακ ή γεύμα με υδατάνθρακες και πρωτεΐνη για να σταθεροποιηθεί το σάκχαρο στο αίμα σας. Για παράδειγμα, φάτε λίγο τυρί με κράκερς ή μισό σάντουιτς.

Υπεργλυκαιμία, ή υψηλή γλυκόζη αίματος, παρουσιάζεται όταν υπάρχει υπερβολική ποσότητα σακχάρου στο αίμα. Ένα άτομο έχει υπεργλυκαιμία εάν η γλυκόζη στο αίμα είναι μεγαλύτερη από 125 mg/dL (> 6,9 mmol/l) σε κατάσταση νηστείας (μη λήψη τροφής για τουλάχιστον οχτώ ώρες).

• Ένα άτομο με γλυκόζη αίματος νηστείας 100 mg/dL έως 125 mg/ dL (5,5 έως 6,9 mmol/l) έχει διαταραχή της γλυκόζης νηστείας, ή προδιαβήτη.
• Ένα άτομο με γλυκόζη αίματος νηστείας μεγαλύτερη από 125 mg/dL (μεγαλύτερη από 6,9 mmol/l) έχει διαβήτη.
• Ένα άτομο έχει υπεργλυκαιμία εάν η γλυκόζη αίματος είναι μεγαλύτερη από 200 mg/dL (μεγαλύτερη από 11,0 mmol/l) δύο ώρες μετά το φαγητό.

 Εάν έχετε υπεργλυκαιμία και δεν αντιμετωπιστεί για μεγάλες χρονικές περιόδους, μπορεί να προκαλέσετε βλάβη στα νεύρα, τα αιμοφόρα αγγεία, τους ιστούς και τα όργανά σας, οδηγώντας σε καρδιακή προσβολή και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, βλάβη των ματιών, βλάβη των νεφρών και πληγές που δεν επουλώνονται.

Τα συνήθη σημεία και συμπτώματα της υπεργλυκαιμίας περιλαμβάνουν αυξημένη δίψα και/ή πείνα, θαμπή όραση, συχνουρία, πονοκέφαλο, κόπωση, απώλεια βάρους, κοψίματα που επουλώνονται με αργό ρυθμό, κολπικές και δερματικές λοιμώξεις.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζετε τα πρώιμα σημεία της υπεργλυκαιμίας εάν έχετε διαβήτη τύπου 1. Εάν η υπεργλυκαιμία δεν αντιμετωπιστεί στα άτομα με διαβήτη τύπου 1 μπορεί να εξελιχθεί σε κετοξέωση, δηλαδή σε συσσώρευση κετονών στο αίμα, οι οποίες είναι τοξικά οξέα. Η κατάσταση αυτή αποτελεί επείγον περιστατικό και μπορεί να οδηγήσει σε κώμα ή στον θάνατο.